Leśne ogrody są specyficznymi założeniami architektury krajobrazu, opartymi na naturalności, prostocie i spójności z otaczającym krajobrazem. Nasadzenia te mogą być tworzone sztucznie lub stanowić wydzieloną część naturalnego środowiska leśnego. W każdym wariancie ogrody leśne wyróżniają się wyjątkowym mikroklimatem, harmonią krajobrazu i charakterystyczną specyfiką nasadzeń, bazując na naturalnych zależnościach między gatunkami.
Na co zwrócić uwagę projektując ogród leśny?
Jeśli ogród powstaje na terenie leśnym, naszym zadaniem jest niedopuszczenie do zaniku jego naturalnego charakteru. Warto pamiętać, że działki położone na terenach leśnych często podlegają szczególnym regulacjom prawnym. W przypadku większych ingerencji – np. wycinki drzew czy budowy infrastruktury – konieczne może być uzyskanie zgody od lokalnego nadleśnictwa lub przestrzeganie przepisów ustawy o lasach.
Działania powinny się więc ograniczyć do zadbania o stan otoczenia, usuwania odrostów i reagowania na pojawiające się choroby oraz szkodniki. Sztucznie tworzone rabaty można umieszczać tuż przy domu, zostawiając jak największą część założeń w stanie nienaruszonym.
Przy sztucznie tworzonym zalesieniu nie możemy zapominać o piętrowości roślin. Wysokie drzewa i krzewy leśne powinny mieć odpowiednie podszycie w postaci bylin, krzewinek, mchów i porostów, przy czym można tu tworzyć również kompozycje uzupełnione kwitnącymi bylinami ozdobnymi. Do tego zadania świetnie nadają się funkie, wrzosy i wrzośce czy rośliny cebulowe. Dopuszczalnym rozwiązaniem są tu również wszelkiego typu skalniaki, porastające kobiercami kwitnących bylin.
Przy tworzeniu ogrodu leśnego na działce musimy też pamiętać, że nawet domek letniskowy powinien być dobrze skomponowany z otoczeniem. Na ogrodowej działce leśnej najlepiej stosować bowiem naturalne nawierzchnie, kamienie, drewniane budowle i budynki oraz proste meble ogrodowe z drewna, rattanu, technorattanu czy żeliwa. Nawet ogradzając powierzchnię, warto maksymalnie wkomponować płot w otoczenie, wybierając chociażby żywopłoty, estetyczne panele metalowe czy siatki ogrodzeniowe, obsadzone pnączami.
Jakie rośliny sadzić w ogrodzie leśnym?
Dobór roślin do ogrodu leśnego jest kwestią kluczową. Wykorzystane rośliny muszą być bowiem dopasowane do warunków wodnych, glebowych oraz świetlnych. Ponieważ duże drzewa mocno wysuszają ziemię i zacieniają otoczenie, dosadzane krzewy leśne oraz rośliny najniższego piętra od samego początku warto je od początku zabezpieczyć odpowiednim nawożeniem oraz – jeśli warunki na to pozwalają – systemem automatycznego nawadniania. Przy wyborze roślin do ogrodu leśnego warto również uwzględnić lokalne warunki klimatyczne – nie wszystkie gatunki dobrze rosną w każdym regionie Polski, dlatego przed zakupem roślin warto sprawdzić ich wymagania siedliskowe.
Rośliny w leśnym ogrodzie iglastym
Przy dominacji na działce roślin iglastych dysponujemy ziemią przepuszczalną, o kwaśnym pH. Dobrą alternatywą uzupełnienia założeń roślinnych będą tu więc cisy, świerki, jałowce, tuje, wrzosy i wrzośce. Ich dopełnieniem mogą być też różaneczniki, azalie, funkie, żurawki oraz paprocie.
Rośliny w leśnym ogrodzie liściastym
W leśnych ogrodach liściastych mamy ziemię próchniczną i z tego względu warto wysadzać tu berberysy, ostrokrzewy, lilaki, jaśminowce, a także wszystkie gatunki tawuł. Do założeń ogrodu leśnego będą pasowały również klony, brzozy, porzeczki, derenie, trzmieliny, kaliny, czeremchy, wierzby, jarząby oraz pięciorniki. Ciekawym akcentem może być również jabłoń, która dobrze znosi półcień i przyciąga małe zwierzęta, takie jak ptaki czy jeże.
Rośliny ozdobne i pnącza do ogrodu leśnego
Wybierając do ogrodu leśnego gatunki pnące, z powodzeniem można wysadzać tu bluszcze i powojniki. Planując kwitnące rabaty, warto zaś postawić na słoneczniki, rudbekie, konwalie, fiołki, przylaszczki, ranniki, pierwiosnki, krokusy, cebulice oraz przebiśniegi. W tak komponowanym otoczeniu nie może zabraknąć naparstnic, traw ozdobnych, parzydła leśnego, ziarnopłonu. Oczywiście koniecznie trzeba w swoim ogrodzie zaaklimatyzować mchy i paprocie.
Wybierając gatunki ozdobne, warto upewnić się, że nie należą one do roślin inwazyjnych. Przykładowo niektóre odmiany barwinka czy kolczurki mogą negatywnie wpływać na lokalny ekosystem. Przed posadzeniem roślin warto sprawdzić ich status na liście gatunków obcych lub inwazyjnych, publikowanej przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska (GDOŚ) lub Lasy Państwowe.
Czy można mieć piękny trawnik w ogrodzie leśnym?
Żaden ogród wypoczynkowy nie może obejść się bez pięknego trawnika. Ponieważ ma on wysokie wymagania, w ogrodach leśnych zdecydowanie polecane jest stosowanie roślin zadarniających, czyli bluszczy i mchów. Jeśli trawnik jest jednak priorytetem naszego założenia, warto sięgnąć po mieszanki traw odporne na cień. Trawnik trzeba wówczas też siać gęściej oraz kosić wyżej i rzadziej. Wymagane jest też jego intensywne podlewanie i regularne nawożenie.
Można zastosować też rozwiązanie mieszane, gdzie tuż pod drzewami będą rosły krzaki, rośliny leśne i bluszcze, a obok dobrze utrzymana darń.
Leśny zakątek – namiastka ogrodu leśnego
Jeśli piękne ogrody leśne są jedynie w sferze naszych marzeń, warto przemyśleć alternatywę, jaką jest leśny zakątek w ogrodzie. To dobre rozwiązanie dla tych, którzy marzą o naturalnym zakątku, ale nie mogą pozwolić sobie na pełnowymiarowy ogród leśny.
Urządzić ogród leśny można zarówno na dużej działce, jak i w formie małego zakątka – najważniejsze to postawić na wkomponowanie naturalnej roślinności, tutejsze gatunki drzew i roślin oraz naturalne materiały, które razem stworzą przytulną atmosferę pod koronami drzew. Jeśli marzysz o ogrodzie w stylu leśnym z oczkiem wodnym, ścieżkami z kamienia i spokojem jak w środku lasu – zacznij planować już dziś!
FAQ
Czy ogród leśny można urządzić na małej działce?
Tak, nawet mały ogród leśny może zachwycać klimatem. Wystarczy postawić na cienioznośne, rodzime gatunki roślin, mchy i paprocie oraz kilka naturalnych akcentów – np. kamień, drewno czy pnącza, by stworzyć wyjątkową przestrzeń.
Czy ogród leśny zawsze wymaga dużej działki?
Nie – ogród w stylu leśnym można urządzić nawet na niewielkiej przestrzeni. Kluczowe jest przemyślane rozmieszczenie roślin, dobór odpowiednich gatunków i stworzenie warstwowości, która odtworzy klimat lasu.
Jakie rodzime gatunki drzew najlepiej sprawdzą się w ogrodzie leśnym?
W stylu leśnym świetnie sprawdzą się brzozy, jodły, dęby, klony, jarząby, sosna zwyczajna, cis pospolity – wszystkie to rodzime gatunki drzew, odporne na nasze warunki klimatyczne. Tworzą one naturalne zadaszenie i wspierają mikroklimat ogrodu.
Czy w ogrodzie leśnym warto zrobić oczko wodne?
Zdecydowanie tak – oczko wodne to świetny sposób na dopełnienie naturalnego charakteru ogrodu. Przyciąga ptaki i owady, wprowadza spokój i podkreśla klimatyczną atmosferę leśnej przestrzeni i może stać się centralnym punktem ogrodu w stylu leśnym.
Jakie materiały najlepiej pasują do aranżacji pięknego ogrodu leśnego?
Najlepiej postawić na naturalne materiały: drewno, kamień, żwir, korę. Pomagają one zbudować harmonijną przestrzeń i wpisują się w estetykę wkomponowania naturalnej roślinności w otoczenie. Mała architektura ogrodowa, np. ławki, mostki czy donice, powinna być utrzymana w prostym, organicznym stylu, by nie zaburzać harmonii z otoczeniem.
Czy można mieszać gatunki iglaste i liściaste w jednym ogrodzie leśnym?
Tak, takie zestawienie bywa bardzo korzystne – na przykład modrzew i sosna zwyczajna dobrze uzupełniają się z klonami i brzozami. Ważne, by dostosować je do warunków glebowych i zadbać o zrównoważone ogrodnictwo, które nie zaburzy naturalnej równowagi.
Czy trawnik pasuje do ogrodu leśnego?
Klasyczny trawnik może być trudny do utrzymania w cienistych warunkach, dlatego lepszym rozwiązaniem są rośliny zadarniające lub łąki kwietne. Jeśli jednak ma on być częścią ogrodu, warto zastosować mieszanki traw przeznaczone do cienia i pamiętać o regularnym nawadnianiu.